Ongeveer een op de tien Nederlandse melkkoeien heeft de eerste maanden na afkalven last van de stofwisselingsziekte ketose. Per bedrijf kan dit getal flink verschillen. De ziekte treedt voornamelijk op aan het begin van de lactatie als gevolg van een negatieve energiebalans.

Oorzaak

Ketose ontstaat doordat koeien direct na het afkalven te weinig voer opnemen ten opzichte van de hoeveelheid geproduceerde melk. Met andere woorden: de energieopname blijft achter bij de energiebehoefte. Om dit tekort aan te vullen, breekt de koe haar eigen lichaamsvet af, een proces waarbij ketonen worden gevormd. Het lichaam kan kleine hoeveelheden van deze afvalstoffen verwerken, maar bij extreme energietekorten lukt dat niet meer en ontstaat er ketose.

Verschijnselen

Koeien met ketose worden traag, hebben weinig eetlust, nemen onvoldoende krachtvoer op, geven minder melk, hebben stijve mest en hun conditie neemt snel af. De uitgeademde lucht van koeien met ketose ruikt naar aceton (een van de ketonen).

Ketose is dikwijls het gevolg van een ander probleem, bijvoorbeeld mastitis, baarmoederontsteking of lebmaagverplaatsing, maar ook een klauwaandoening kan de oorzaak zijn. Deze aandoeningen beïnvloeden de voeropname negatief, waardoor koeien sneller een negatieve energiebalans krijgen.

Ketose aantonen

Keto-Test
Met behulp van een ketonentest kan ketose snel aangetoond worden in de melk of in het bloed. Door middel van de Keto-Test kan eenvoudig met een stripje in de melk een indicatie van het ketonengehalte worden verkregen. De mate van verkleuring van het stripje toont het ketonengehalte.

Centrivet Ketonenmeter
Ook is het mogelijk om met behulp van de Centrivet Ketonenmeter het exacte ketonengehalte in het bloed te meten. Hiervoor dient een druppeltje bloed te worden afgenomen. De bloeddruppel wordt opgezogen in een teststrip die vervolgens eenvoudig doorgemeten kan worden.

Preventie en behandeling

Preventie van ketose begint al aan het eind van de lactatie. In die periode kunnen veehouders de conditie bijsturen met het oog op een gepaste conditiescore bij het droogzetten. In de droogstandsperiode is een uitgebalanceerd droogstandsrantsoen van belang. De dieren moeten goed en voldoende voer krijgen, maar mogen niet te vet worden.
 
Met een ruim aanbod van smakelijk ruwvoer en een op de productie afgestemde hoeveelheid krachtvoer meteen na het afkalven en in het begin van de lactatie, krijgen dieren de beste kansen om voldoende energie op te nemen. Ook door preventie en tijdig behandelen van andere ziekten kunnen verdere problemen met ketose voorkomen worden.

Energiebolus
De laatste tijd wordt er ook steeds meer met energiebolussen gewerkt. Dairy Star Energy Boost bevat naast een hoge dosis energie ook onder andere niacine. Niacine draagt bij aan een afname van ketonen in het bloed en bevat levende gisten die een gunstige invloed hebben op de ontwikkeling van de microflora in de pens.

Glycerol Plus
Steeds meer veehouders drenchen de melkkoeien met slepende melkziekte met Glycerol Plus. Een groot voordeel van dit middels is dat een enkele behandeling volstaat.

Nieuwscategorieën ,